Τσάι το… «λιποδιαλυτικό»;

Πάντα απεχθανόμουν την έννοια του λιποδιαλυτικού τροφίμου, ίσως επειδή χρησιμοποιείται τόσο συχνά και τόσο αδιάκριτα για μία πληθώρα συστατικών που έχουν λίγη έως καμία σχέση με την οξείδωση (δηλαδή την καύση) του λίπους. Το τσάι είναι ένα από αυτά τα πολυσυζητημένα προϊόντα στο οποίο έχει αποδοθεί, μεταξύ άλλων, και η ιδιότητα της λιποδιάλυσης. Ωστόσο, η περίπτωση αυτή ίσως αξίζει λίγη παραπάνω από την προσοχή μας.

                                                      

Το τσάι παράγεται από το φυτό Camelia sinensis και, ανάλογα με τον βαθμό ζύμωσης των φύλλων του, παράγεται μαύρο ή κόκκινο τσάι (πλήρης ζύμωση), τσάι τύπου oolong (ημιζυμωμένο) και πράσινο τσάι (απουσία ζύμωσης). Η μέθοδος παρασκευής που ακολουθείται έχει άμεση επίδραση στην παρουσία μιας ομάδας συστατικών που ονομάζονται κατεχίνες, με το πράσινο τσάι να περιέχει την μεγαλύτερη ποσότητα αυτών των συστατικών σε σχέση με τα άλλα είδη. Οι κατεχίνες, μαζί με την καφεΐνη που περιέχεται και αυτή στο τσάι, έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας ως οι δραστικές ουσίες του αφεψήματος.

Τι λένε τα επιστημονικά δεδομένα;

Όπως φαίνεται από σχετικές μελέτες σε ανθρώπους, η χορήγηση εκχυλίσματος πράσινου τσαγιού μπορεί να οδηγήσει σε μία μέτρια αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης μέσα στις επόμενες 24 ώρες. Πιο συγκεκριμένα, η συχνή κατανάλωση τσαγιού ενδέχεται να αυξάνει τον βασικό μεταβολισμό (δηλ. τις καύσεις που κάνει ένας άνθρωπος σε κατάσταση πλήρους απραξίας) κατά περίπου 4%. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι εάν ένας άνθρωπος έχει βασικό μεταβολισμό ίσο με 1800 kcal την ημέρα, η κατανάλωση τσαγιού μπορεί να αυξήσει αυτό το ποσό στις 1872 kcal.

Επίσης, έρευνες που μελέτησαν την επίδραση της συχνής κατανάλωσης τσαγιού στο βάρος μακροπρόθεσμα (δηλαδή σε διάρκεια 3-4 μηνών) έχουν δείξει έως και 4-5% απώλεια βάρους. Μια τέτοια απώλεια, εφόσον ισχύει, είναι αρκετά ικανοποιητική αφού ο στόχος απώλειας βάρους στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα είναι 5-10% μέσα σε ένα 6μηνο.

Οι αντιρρήσεις…

Ωραία όλα αυτά. Πριν όμως ξεκινήσετε να πίνετε μανιωδώς τσάι προκειμένου να χάσετε βάρος, ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω ερωτήσεις.

Πόσο τσάι είναι αρκετό για να χάσω βάρος?

Οι παραπάνω μελέτες χορηγούσαν συνήθως πολύ υψηλές ποσότητες κατεχινών υπό μορφή σκευάσματος (και όχι κλασσικού αφεψήματος) – της τάξης των 600mg και άνω. Δεδομένου ότι ένα φλιτζάνι πράσινου τσαγιού περιέχει περίπου 90mg κατεχινών, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να καταναλώνετε περίπου 6-7 φλιτζάνια ημερησίως για να έχετε τα αντίστοιχα αποτελέσματα!

Τα παραπάνω αποτελέσματα ισχύουν για όλους τους ανθρώπους;

Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι τα παραπάνω ευρήματα είναι αξιόπιστα και μπορούν να εφαρμοστούν και σε επίπεδο εκτός του ερευνητικού, έχει φανεί ότι τα αποτελέσματα είναι λιγότερο εντυπωσιακά σε συχνούς καταναλωτές καφέ, τσαγιού και γενικά καφεΐνης. Η ακριβής επίδραση των κατεχινών στο βάρος ανθρώπων που καταναλώνουν συχνά καφέ ή τσάι δεν έχει πλήρως διαλευκανθεί.

Πόσο σημαντική είναι τελικά η απώλεια 4-5% του βάρους μας σε ένα 4μηνο?

Με μία κλασσική, μη στερητική δίαιτα, ένας άνθρωπος χάνει 0,5-1 κιλό την εβδομάδα. Αυτό σημαίνει ότι με μια ήπια μείωση των θερμίδων, μπορούμε να χάνουμε από 8 έως και 16 κιλά σε 4 μήνες! Σίγουρα πιο δελεαστικό από το να χάνει κανείς το πολύ 5 κιλά σε ένα 4μηνο πίνοντας περίπου 6 φλιτζάνια τσαγιού καθημερινά..

Τελικά, το τσάι βοηθάει στην απώλεια βάρους;

Έως τώρα τα αποτελέσματα από μελέτες γύρω από το πράσινο τσάι είναι ενθαρρυντικά. Ωστόσο, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα ούτε η κατάλληλη δόση για απώλεια βάρους, ούτε εάν είναι χρήσιμη η συμπληρωματική χορήγηση καφείνης προκειμένου να φανούν αποτελέσματα. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, το πράσινο τσάι μπορεί να θεωρηθεί σύμμαχος στην προσπάθεια για απώλεια βάρους αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι σκόπιμο να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας μόνο εκεί.

Βιβλιογραφία:

Hursel R, Viechtbauer W, Dulloo AG, Tremblay A, Tappy L, Rumpler W, Westerterp-Plantenga MS. The effects of catechin rich teas and caffeine on energy expenditure and fat oxidation: a meta-analysis. Obes Rev. 2011 Jul;12(7):e573-81.

Jeukendrup AE, Randell R. Fat burners: nutrition supplements that increase fat metabolism. Obes Rev. 2011 Oct;12(10):841-51.

Thavanesan N. The putative effects of green tea on body fat: an evaluation of the evidence and a review of the potential mechanisms. Br J Nutr. 2011 Nov;106(9):1297-309

                                        

Hursel R, Viechtbauer W, Westerterp-Plantenga MS.  The effects of green tea on weight loss and weight maintenance: a meta-analysis. Int J Obes (Lond). 2009 Sep;33(9):956-61.